De ‘pensioenkosten’ van de toegezegde bijdrageregelingen bedragen € 25,0 miljoen (2016: € 24,2 miljoen).

Bezoldiging van bestuurders en commissarissen

I. Bestuurder(s) van de vennootschap

Bovengenoemde variabele beloningen zijn gebaseerd op het bereiken van de afgesproken doelstellingen gedurende het verslagjaar. Zij bestaan uit collectieve Gasunie-doelstellingen en uit lange termijn strategische doelstellingen, zoals verwoord in het hoofdstuk ‘Remuneratiebeleid Raad van Bestuur’. De collectieve Gasunie-doelstellingen hebben betrekking op te behalen financiële- en operationele resultaten over 2017.
Per 1 juli 2013 is de pensioenovereenkomst van de medewerkers van de N.V. Nederlandse Gasunie gewijzigd. Deze pensioentoezegging houdt in dat de vennootschap zich verplicht heeft tot het betalen van een vaste, vooraf vastgestelde premie. Deze premie is gebaseerd op een voorwaardelijk middelloonsysteem. Deze pensioenovereenkomst is per 1 juli 2013 ook van toepassing op de leden van de Raad van Bestuur.

De vergoeding begrepen onder de post ‘Overige emolumenten’ met betrekking tot de heer Fennema is de verkoop in augustus 2017 van de niet genoten verlofdagen in 2017 ad € 19.480 en de werkgeversbijdrage levensloop ad € 2.924.

In augustus 2017 heeft een uitkering plaatsgevonden aan de heer Oudejans als gevolg van verkoop van niet genoten verlofdagen uit het jaar 2017 ter grootte van € 17.976. Ook is de werkgeversbijdrage levensloop ad € 2.924 inbegrepen. Deze bedragen zijn opgenomen in de kolom ‘Overige emolumenten’.

De vergoedingen begrepen onder de post ‘Overige emolumenten’ met betrekking tot mevrouw Krist zijn de uitkering van het flexibiliseringsbudget van € 3.130, de uitkering in het kader van de hypotheekregeling van € 634 en de verkoop van niet genoten verlofdagen ad € 4.415.

De vergoeding begrepen onder de post ‘Overige emolumenten’ met betrekking tot de heer Vermeulen is de uitkering van het flexibiliseringsbudget van € 16.426.

De vergoeding begrepen onder de post ‘Overige emolumenten’ met betrekking tot de heer Hoevers is de uitkering van het flexibiliseringsbudget van € 1.550.

Aan de leden van de Raad van Bestuur wordt een voor de uitoefening van hun functie passende leaseauto ter beschikking gesteld.

Bovengenoemde variabele beloningen zijn gebaseerd op het bereiken van de afgesproken doelstellingen gedurende het verslagjaar. Zij bestaan uit collectieve Gasunie-doelstellingen en uit functiespecifieke doelstellingen, zoals verwoord in het hoofdstuk ‘Remuneratiebeleid Raad van Bestuur’. De collectieve Gasunie-doelstellingen hebben betrekking op te behalen financiële en operationele resultaten over 2016.

II. Commissarissen van de vennootschap
De bezoldiging van de leden van de Raad van Commissarissen (RvC) wordt mede bepaald door hun bijdrage in de verschillende commissies: Audit Commissie (AC) en Belonings-, Selectie & Benoemingscommissie (BBC). Hiernaast is in de bezoldiging de afgedragen premie in het kader van de Zorgverzekeringswet (ZVW) opgenomen.

De lagere overige bedrijfslasten hangen met name samen met incidentele lasten in 2016.

De toevoegingen en de vrijval in de voorziening voor opruimingskosten en saneringen van € 1,1 miljoen (2016: € 14,8 miljoen) en de toevoegingen in de voorziening voor incourante voorraden van € 2,7 miljoen (2016: € 0,5 miljoen) zijn onder de ‘overige bedrijfslasten’ opgenomen.

De rentebaten hebben betrekking op uitgezette gelden en vorderingen.

De lagere rentelasten hangen samen met de aflossing van langlopende leningen in 2017.

De rentelasten van de financiële verplichtingen gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs bedragen € 82,3 miljoen (2016: € 122,6 miljoen). De rentebaten met betrekking tot kortlopende financieringen bedragen € 1,0 miljoen (2016: € 2,0 miljoen nadelig). Van de rentelasten is in 2017 in totaal € 3,1 miljoen geactiveerd (2016: € 2,7 miljoen) rekening houdend met een gewogen gemiddelde rentevoet van 2,6% (2016: 3,2%).

De belastinglast over het resultaat in de geconsolideerde winst- en verliesrekening bestaat uit de volgende componenten:

De aansluiting tussen het effectieve belastingtarief en het toepasselijke belastingtarief voor de geconsolideerde jaarrekening is als volgt:

De aanpassingen uit voorgaande jaren hebben met name betrekking op de definitieve uitkomsten van het boekenonderzoek over de periode 2007-2012 door de Duitse belastingdienst. De overige verschillen betreffen niet-belaste bedragen als gevolg van toepassing van de deelnemingsvrijstelling.

De gemiddelde personeelsbezetting in fulltime-equivalenten bedraagt voor 2017 1.772 (2016: 1.759). De personeelsbezetting bedraagt ultimo 2017 1.763 fulltime-equivalenten (2016: 1.771).

De Raad van Bestuur stelt voor om van de winst over 2017 € 0,7 miljoen toe te voegen aan de algemene reserve en € 258,8 miljoen aan de aandeelhouder uit te keren. Dit dividendvoorstel is niet verwerkt in de balans per 31 december 2017 en de toelichting. De winst over 2016 bedroeg € 183,5 miljoen en hiervan is € 110,1 miljoen als dividend uitgekeerd in 2017.

De informatie wordt gesegmenteerd naar de activiteiten van de groep. De operationele segmenten weerspiegelen de managementstructuur van de groep. De volgende segmenten worden onderscheiden:

• Gasunie Transport Services
  Dit segment beslaat het netbeheer in Nederland en is verantwoordelijk voor de aansturing van transport, de ontwikkeling van leidingnet en bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking. Dit segment omvat de entiteiten Gasunie Transport Services B.V. en Gasunie Grid Services B.V.
• Gasunie Deutschland
  Dit segment beslaat het netbeheer Duitsland en is verantwoordelijk voor de aansturing van transport, de ontwikkeling van leidingnet en bijbehorende installaties en het bevorderen van de marktwerking.
• Participations
  Dit segment richt zich op het optimaal benutten van de bestaande deelnemingen en het  faciliteren van de komst van nieuwe gasstromen naar Noordwest-Europa via LNG-aanvoer en lange afstandspijpleidingen. Deelname in (inter)nationale projecten op het gebied van aardgasinfrastructuur in Nederland en Duitsland maakt hiervan eveneens deel uit. Onder dit segment vallen tevens de joint arrangements voor pijpleidingen die het Gasunie-transportnet verbinden met buitenlandse markten, zoals de BBL-leiding naar het Verenigd Koninkrijk.

De grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de segmenten wijken niet af van de grondslagen zoals die in de geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening worden gehanteerd.

De activa, verplichtingen, opbrengsten en resultaten van een segment omvatten zowel posten die rechtstreeks tot dat segment behoren als posten die redelijkerwijs aan dat segment kunnen worden toegerekend. De transactie prijzen voor leveringen tussen segmenten worden bepaald op zakelijke basis.

I. Informatie over activa

De gealloceerde activa bevat de materiële vaste activa, de immateriële vaste activa, de investeringen in joint ventures, de investeringen in geassocieerde deelnemingen en de overige kapitaalbelangen. De niet-gealloceerde activa bevat de uitgestelde belastingvorderingen en de vlottende activa.

II. Informatie over opbrengsten en resultaat

Gedurende 2017 heeft het segment Gasunie Transport Services voor € 7,3 miljoen (2016: € 27,1 miljoen), het segment Gasunie Deutschland voor € 0,5 miljoen (2016: € 0,5 miljoen) en het segment Participations voor € 26,5 miljoen (2016: € 81,3 miljoen) aan inter-segment diensten geleverd. De verschuiving tussen Gasunie Transport Services en Participations hangt grotendeels samen met de fusie van de Peakshaver B.V. met Gasunie Transport services B.V.

III. Overige segmentinformatie

De vermelde vaste activa bevat de materiële vaste activa, de immateriële vaste activa, de investeringen in joint ventures, de investeringen in geassocieerde deelnemingen en de overige kapitaalbelangen.

De ‘andere materiële niet-geldelijke posten dan afschrijvingen’ betreft de bijzondere waardervermindering van € 117 mln. in het segment Gasunie Deutschland en dotaties aan en vrijval van voorzieningen. Voor de bijzondere waardevermindering verwijzen wij naar de toelichting in noot 1.

Het negatieve resultaat in Joint Ventures bij het segment Gasunie Deutschland hangt voornamelijk samen met de bijzondere waardevermindering van € 33 mln. Hiervoor verwijzen wij naar de toelichting in noot 1.

Bij het bepalen van de opbrengsten van derden en de vaste activa per geografisch gebied wordt primair bepaald aan de hand van het gebied, waar de activiteiten plaatsvinden. De N.V. Nederlandse Gasunie heeft activiteiten in twee geografische gebieden: in Nederland en buiten Nederland.

De vermelde vaste activa bevat de materiële vaste activa, de immateriële vaste activa, de investeringen in joint ventures, de investeringen in geassocieerde deelnemingen en de overige kapitaalbelangen.

De vennootschap behaalde in 2017 en 2016 tenminste 10% van haar externe opbrengsten ter zake van gastransport bij één enkele externe cliënt.

De dienstverlening tussen de N.V. Nederlandse Gasunie en haar verbonden partijen vindt plaats op zakelijke gronden (at arm’s length).

GasTerra B.V. is een verbonden partij, omdat de Staat der Nederlanden direct en indirect invloed van betekenis heeft. De groepsmaatschappij Gasunie Transport Services B.V. verleent gastransportdiensten aan GasTerra B.V. Deze diensten worden uitgevoerd in overeenstemming met het bepaalde in de Gaswet waarbij Gasunie Transport Services B.V. is gehouden om non-discriminatoir te handelen en conform aanvraag zaken te doen. De in rekening gebrachte tarieven zijn vastgesteld door de Nederlandse toezichthouder (ACM), welke onafhankelijk is van de Staat der Nederlanden. GasTerra B.V. kan als belangrijke cliënt worden gekwalificeerd.

De dienstverlening tussen de N.V. Nederlandse Gasunie en haar joint ventures en geassocieerde deelnemingen is niet van materiële omvang.

De Raad van Bestuur kwalificeert ook als verbonden partij.  Voor de bestuurdersbeloning van de bestuurders wordt verwezen naar noot 22 van de geconsolideerde jaarrekening.

Ten laste van de rechtspersoon zijn in het boekjaar de volgende honoraria gekomen ter zake van werkzaamheden die door de accountantsorganisatie zijn uitgevoerd die belast is met het onderzoek van deze jaarrekening. In deze opgave zijn mede begrepen de overeenkomstige honoraria bij de geconsolideerde dochtermaatschappijen.

Samenvatting van de door de accountant verleende diensten naast de controle van de financiële overzichten

Onze accountant, PwC NL heeft voor de periode waarop de wettelijke controle betrekking heeft, naast de controle van de statutaire jaarrekening de volgende diensten aan de vennootschap en haar gecontroleerde entiteiten geleverd:

Onderzoek van de jaarrekening

Het honorarium voor de statutaire jaarrekeningcontroles van dochtermaatschappijen bedraagt € 0,1 miljoen en is opgenomen in het totaal van € 0,7 miljoen.

De jaarrekening van Gasunie is opgesteld in miljoenen euro’s, indien een bedrag afgerond op nul uitkomt, is dit aangeduid met < € 0,1 miljoen.

Er zijn geen gebeurtenissen na de balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.